Suche wrzosowiska od zawsze są wizytówką Nadleśnictwa Przemków, a większość z nich objętych jest ochroną w ramach sieci Natura 2000. Liliowe kobierce porastają przede wszystkim tereny dawnych, radzieckich poligonów. Kiedy wojsko opuściło te obszary, mierzony w trzech dekadach cykl odnawiania się wrzosów został przerwany, a na wrzosowiska zaczął wkraczać las.

Odkąd ustał wpływ antropopresji praktycznie tylko usuwanie drzew i krzewów pozwala zachować dobry stan przemkowskich wrzosowisk. W różnych miejscach, w zależności od stanu siedliska, gatunki drzewiaste nie powinny zajmować powierzchni większej niż 30%, a w niektórych nawet nie więcej niż 10%. Wrzos jako gatunek światłożądny preferuje miejsca nieocienione i do tego gleby raczej ubogie. Mniej drzew i krzewów oznacza więc nie tylko większe nasłonecznienie, ale też mniej martwej materii organicznej, która nie użyźni nadmiernie siedlisk.

– Kończymy właśnie ostatnie prace polegające na odtwarzaniu warunków optymalnych dla zachowania części suchych wrzosowisk znajdujących się w naszym nadleśnictwie. Łącznie w ciągu ostatnich dwóch lat oczyściliśmy 100 hektarów – mówi Anna Findysz, specjalista Służby Leśnej w Nadleśnictwie Przemków – Obserwacja innych fragmentów wrzosowisk, z których w przeszłości wycięto drzewa i krzewy, potwierdziła, że efekt ekologiczny będzie się utrzymywał co najmniej przez następną dekadę.

Co ważne, odsłanianie płatów wrzosowisk ma znaczenie nie tylko dla utrzymania samych siedlisk, ale także gatunków z nimi związanych – podkreśla koordynatorka projektu – W naszym przypadku są to owady (smukwa kosmata) czy ptaki, np. lelek, który do żerowania potrzebuje otwartych przestrzeni. W niedalekiej przyszłości planujemy również na tym obszarze reintrodukcję cietrzewia. Aby się ona powiodła, konieczne jest istnienie odsłoniętych fragmentów wrzosowiska, mogących służyć jako areny tokowisk.

W sąsiedztwie obszarów naturowych nadleśnictwo zbudowało lub odnowiło łącznie cztery miejsca postojowe dla turystów. Leśnicy liczą, że skłonią one zmotoryzowanych do pozostawiania swoich aut w miejscach do tego wyznaczonych i powstrzymają ich przed wjeżdżaniem na tereny chronione. Wrzosowiska Przemkowskie są jedną z większych atrakcji krajoznawczych w regionie, która na przełomie sierpnia i września przyciąga rzesze turystów, fotografów oraz… pszczelarzy. Ci ostatni przywożą i ustawiają na skraju wrzosowisk pasieki, korzystając z jedynej w sezonie możliwości pozyskania miodu wrzosowego. 

Realizacja tej części zadań ochronnych na wrzosowiskach została sfinansowana ze środków własnych nadleśnictwa oraz środków unijnych z Programu Infrastruktura i Środowisko.