Inwestycja była inicjatywą jednego z pracowników nadleśnictwa, który szukał pomysłu na zagospodarowanie wody wypompowywanej podczas prac w sąsiadującej z lasami kopalni, którą odprowadzano do Noteci. Środki na realizację pomysłu znalazły się w ramach „Kompleksowego projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych”.

W efekcie powstała chyba najtrudniejsza realizacyjnie, ale zdecydowanie najoryginalniejsza inwestycja w projekcie, polegająca na wybudowaniu 4 zbiorników retencyjnych o łącznej powierzchni ok. 13 ha w leśnictwie Szczepanowo i Niedźwiedzi Kierz, na terenie, który niegdyś był obszarem wodno-błotnym zwanym „Kacze Doły”.

Miejsce to w przeszłości pokryte było śródleśnymi oczkami wodnymi i tętniło życiem. Niestety, wskutek powojennych melioracji oraz zmian klimatycznych zupełnie zmieniły się warunki wodne na Kujawach. Opady deszczu na terenie Nadleśnictwa Gołąbki oscylują obecnie w granicach 500 mm, a bywa że spadają poniżej 400 mm i należą do najniższych w Polsce. Ponadto sytuacja hydrogeologiczna terenu sprawia, że funkcjonowanie kompleksów leśnych w znacznym stopniu jest uzależnione od sezonowych warunków atmosferycznych. Długie okresy posuchy lub suszy letniej powodują obniżanie wód podziemnych nawet do 2 m. Wszystko to prowadzi do degradacji terenów mokradłowych. Konsekwencje niedoboru wody uderzają także w lasy i prowadzą

do zamierania drzew.

W tej sytuacji ochrona zasobów wodnych nabrała priorytetowego znaczenia i była zasadniczą przyczyną decyzji o inwestycji. W następstwie rozmów i uzgodnień, między Nadleśnictwem Gołąbki a kopalnią Lafarge, zostało podpisane porozumienie w sprawie realizacji wspólnego działania.

Przedsięwzięcie po stronie Lasów Państwowych zostało włączone do projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu na nizinach, dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej. W styczniu 2023 r. ruszyły prace w terenie, które trwały do września 2023 r.

Inwestycja w Nadleśnictwie Gołąbki składa się 14 elementów, z których najważniejsze urządzenia i obiekty wodne to:

• Rurociąg ciśnieniowy o długości 2 915 m.

• Trzy zbiorniki wodne na obiekcie „Kacze Doły” o pow. ok 12 ha.

• Doprowadzalnik grawitacyjny (rów otwarty) o długości ponad 1 500 m.

• Obiekt małej retencji z 2013 r. w Leśnictwie Niedźwiedzi Kierz o pow. 1,16 ha oraz nowy zbiornik wody w Leśnictwie Niedźwiedzi Kierz o pow. 0,31 ha.

Pojemność nowych obiektów retencyjnych wynosi ponad 215 tys. m³.

Po stronie Lafarge inwestycja polegała na budowie pompowni w wyrobisku Wapienno, zbiornika retencyjnego o odpowiedniej pojemności w pobliżu pompowni, rurociągów oraz systemu automatycznego sterowania pracą pomp. Rurociąg tłoczny wymagał zastosowania stalowej konstrukcji, umożliwiającej transport wody z poziomu zbiornika retencyjnego na terenie kopalni na poziom położonego powyżej zbiornika leśnego – łączna wysokość podnoszenia tłoczonej wody wynosi ok. 60 m.

W październiku 2023 r. odebrano roboty budowlane, a woda z kopalni została skierowana do zbiorników. Był to szczególny moment dla wielu osób, które zaangażowanych w to przedsięwzięcie. Bez niego nie byłoby efektu, który dzisiaj możemy podziwiać na zdjęciach. Odzyskana z kopalni woda została wykorzystana i przekierowana do lasu, poprawiając lokalne stosunki wodne na tym terenie.

Pomysłodawcy oraz nadleśnictwu serdecznie gratulujemy!

#małaretencja #FunduszeUE