Niewielu już pamięta albo i nie wie, w jakich okolicznościach i czasach te rowy powstawały: w latach powojennych (wiele na terenach nieistniejących już PGR-ów), z myślą o tym, żeby uproduktywnić każdy skrawek ziemi na cele gospodarcze – niezależnie od tego, czy było to pole uprawne, łąka czy las.

Ale czas płynie, zmieniają się i okoliczności, i priorytety. Nadal są i będą miejsca, w których melioracje są potrzebne, aby móc korzystać z nich gospodarczo lub po prostu utrzymać infrastrukturę (np. odprowadzanie wody z dróg). Przez melioracje powinno rozumieć się systemy zarządzania wodą – spełniające funkcje nawadniające i odwadniające, w zależności od celów, pogody i lokalnych uwarunkowań.

Jednocześnie w wielu innych miejscach rowy mogą być zbyteczne, nie ma sensu ich konserwowanie, a nawet należałoby je zlikwidować czy też przetamować (zwykle tańsze i prostsze rozwiązanie). Ograniczenie odpływu wody to nie tylko budowanie jej zasobów i minimalizowanie skutków suszy, ale także ochrona cennych przyrodniczo siedlisk związanych z wodą, jak torfowiska czy bory i lasy bagienne.

Na takich właśnie terenach, prawie dwa lata temu, Nadleśnictwo Szczecinek wybudowało 34 przegrody drewniano-ziemne powstrzymujące odpływ wody starymi rowami z części obszaru Natura 2000 „Jeziora Szczecineckie”. Zasięg oddziaływania tych przetamowań liczy blisko 380 hektarów!

Obszar ten obejmuje użytek ekologiczny „Wielkie Błoto” – pozostałość torfowiska wysokiego typu bałtyckiego (tzw. potorfia, czyli miejsca po eksploatacji torfu sprzed ponad 100 lat) oraz „Brzezińskie Bagna” – kompleks borów i brzezin bagiennych z jeziorkami dystroficznymi (małymi, naturalnymi zbiornikami wodnymi charakterystycznymi dla torfowisk: o kwaśnym odczynie oraz z niską zawartością tlenu i substancji odżywczych).

Podczas wyboru miejsc przetamowań nadleśnictwo współpracowało z Klubem Przyrodników. „Jeziora Szczecineckie” są dobrze znane KK: członkowie klubu realizowali tam wcześniej projekt ochrony torfowisk bałtyckich, m.in. Bagna Kusowo.

Zarówno Wielkie Błoto (ze ścieżką edukacyjną dla odwiedzających), jak i „dziksze” Brzezińskie Bagna to niezwykłe miejsca, perełki przyrodnicze nadleśnictwa. Spotkacie tam chmary jeleni, wilki i bieliki. Jedno z okresowych rozlewisk, tworzące się z wód opadowych, zasiedlają traszki i kumaki. Płytki zbiorniczek utrzymuje się sezonowo dzięki spiętrzeniu wody za pomocą zastawki.

Od momentu wybudowania przegród i zablokowania rowów na mokradłach zrobiło się naprawdę mokro... Nawet podczas ubiegłorocznego, suchego lata na torfowiskach było mnóstwo wody! Żeby się tam wybrać, koniecznie trzeba zabrać gumowce lub wysokie buty. Bagna z powrotem stają się rezerwuarem wody dla wszystkich okolicznych drzewostanów.

****************************************************
Przetamowania na rowach Nadleśnictwo Szczecinek postawiło w ramach „Kompleksowego projektu ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe”.