Ten dość trudny do wypatrzenia w terenie gatunek zidentyfikował Tadeusz Kwolek, leśnik i botanik, pracownik Bieszczadzkiego PN, który poinformował o tym służbę leśną.

– Pan Tadeusz odnalazł trzy okazy w ubiegłym tygodniu, po czym umówiliśmy się na spotkanie w terenie, by oznaczyć miejsce występowania cennej rośliny – mówi leśniczy Łukasz Krzakiewicz z Nadleśnictwa Kołaczyce – Przeglądając łąki, stwierdziliśmy, że osobników jest dużo więcej; w dwóch grupach dało się naliczyć około 100 okazów różnej wielkości. Dokładną inwentaryzację wykonamy w późniejszym terminie, po osiągnięciu pełnego wzrostu roślin. W tym roku miejsce występowania okazów nie będzie koszone, aby nie uszkodzić roślin przed wydaniem przez nie zarodników.

– Ponad 100 osobników tej paproci, to liczebność, która zapewnia trwałość stanowiska, a trzeba pamiętać, że nasięźrzał jest reliktem flory paleozoicznej – mówi odkrywca, który ma na swym koncie wiele takich botanicznych ciekawostek. – W naszym kraju wciąż jest to gatunek uznawany za rzadki i narażony na wyginięcie, dlatego działania na rzecz ochrony jego siedlisk mają ogromne znaczenie.

Dawniej nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum) był uznawany za roślinny afrodyzjak. Według etnobotaników słynne podanie o kwiecie paproci wywodzi się ze starego zwyczaju smarowania się przez kobiety liśćmi tej rośliny dla podniesienia swej atrakcyjności. Paprocie nie wytwarzają wprawdzie kwiatów, ale nasięźrzał jest jednym z dwóch gatunków, które wykształcają pęd zarodnionośny, utożsamiony być może kiedyś z kwiatem.

Na terenie łąk nad Wojkówką zakończono już prace przy usuwaniu krzewów i podrostu drzew z wywozem masy poza ich obszar. Koszenie będzie przeprowadzane w takim terminie, by zachować trwałość siedliska, a jednocześnie nie zagrozić gatunkom kserotermicznym (ciepłolubnym).

Zaniechanie wykaszania lub wypasania takich muraw prowadzi do degradacji siedliska. Prócz nasięźrzału na tym terenie rosną m.in. pięciornik wyprostowany, goryczuszka orzęsiona, chaber driakiewnik, wilczomlecz sosnka i storczyk podkolan biały.

W przypadku Nadleśnictwa Kołaczyce zabiegom ochronnym podlegają obecnie siedliska o powierzchni 2,14 ha. Są to murawy kserotermiczne oraz niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie. Pierwszy etap prac polega na wyrywaniu niepożądanych samosiewów drzew i krzewów takich jak m.in.: tarnina (tworząca tutaj zbite zarośla), wierzba, olcha szara. Przeprowadzanie zabiegu usuwania samosiewów w taki sposób ma zapobiegać ich powtórnemu odrastaniu, co ułatwi kolejny etap prac, polegających na corocznym wykaszaniu powierzchni siedlisk w celu utrzymania ich właściwego stanu.

Nadleśnictwo Kołaczyce prowadziło te prace w ramach ogólnopolskiego „Kompleksowego projektu ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na terenach zarządzanych przez PGL LP”. Z terenu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie uczestniczą w nim trzy nadleśnictwa: Dukla, Kołaczyce i Ustrzyki Dolne. Koordynatorem prac jest Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, a cały projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej. W skali kraju obejmuje działania na ponad 90 obszarach Natura 2000, chroniąc ponad 30 typów siedlisk przyrodniczych i ponad 30 gatunków.

Wszystkie działania ochronne wykonywane w tym projekcie wynikają z planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000.

**********************************************************************************

Sprostowanie: dotarła do nas informacja, że to stanowisko nasięźrzała zostało odkryte w 2015 r. Zarządca terenu nie został jednak poinformowany, stąd zamieszanie. Najważniejsze, że stanowisko będzie teraz ujęte w planach działań ochronnych.