BENEFICJENT: Ojcowski Park Narodowy

TYTUŁ: Ochrona czynna muraw kserotermicznych i naskalnych w Ojcowskim Parku Narodowym oraz utworzenie siedlisk zastępczych dla zagrożonych gatunków flory, w formie ogrodu

OPIS: Celem projektu jest utrzymanie różnorodności przyrodniczej Ojcowskiego Parku Narodowego przez zapewnienie właściwego stanu siedlisk (muraw kserotermicznych i naskalnych) oraz populacji wybranych zagrożonych gatunków flory. Najbogatszymi w gatunki zbiorowiskami są murawy kserotermiczne, skupiające prawie 30% gatunków. Zbiorowiska muraw są półnaturalne i wymagają stałych, systematycznych zabiegów ochronnych takich jak: koszenie, usuwanie odrośli drzew i krzewów lub wypas. Zaniechanie tych czynności powoduje, że w krótkim czasie murawy zarastają lasem. Wskutek ocienienia, zmiany warunków wilgotnościowych i użyźnienia gleby zanikają rośliny kserotermiczne, a ich miejsce zajmują krzewy i drzewa.

Planowane zabiegi obejmować będą koszenie muraw wraz z usunięciem biomasy oraz wycięcie odrośli drzew i krzewów w obrębie muraw i ścian skalnych lub wypas owiec. Ich przeprowadzenie jest niezbędne dla utrzymania właściwej struktury i składu gatunkowego muraw oraz zabezpieczenia występujących w nich chronionych i reliktowych gatunków roślin. Zapewni to także właściwy stan siedlisk dla licznych gatunków fauny bezkręgowców.

Druga część projektu obejmie działania ex situ (ochrona poza miejscem występowania danych gatunków), wspomagające gatunki rzadkie i chronione, które z różnych względów wymagają specjalnych działań. Są to gatunki występujące na stanowiskach poddanych silnej presji turystów, rosnące blisko szlaków, wskutek czego są wydeptywane lub uszkadzane mechanicznie oraz gatunki występujące na pojedynczych lub nielicznych stanowiskach, w przypadku których istnieje duże ryzyko zniszczenia populacji w wyniku nieprzewidzianego zdarzenia losowego (np. oberwanie skałki, osunięcie ziemi itp.).

W tym celu zostanie stworzony „ogród ojcowski”, w którym znajdą się stanowiska zastępcze dla najcenniejszych oraz charakterystycznych przedstawicieli flory parku. Założenie ogrodu pozwoli odciążyć część szlaków i zmniejszyć presję turystów na zagrożone gatunki i siedliska. Miejsce to będzie również zabezpieczało genotypy części lokalnych populacji, a jednocześnie (dzięki nasadzeniom wybranych okazów z innych populacji) w przyszłości pozwoli wzmocnić strukturę genetyczną silnie izolowanych gatunków takich jak np. macierzanka wczesna czy wiśnia karłowata.

Planowany efekt ekologiczny:

• Poprawa stanu muraw kserotermicznych i naskalnych na powierzchni łącznej ponad 17,5 ha.
• Zabezpieczenie stanowisk i ilościowe wzmocnienie populacji 30 zagrożonych wyginięciem gatunków flory OPN – założenie ogrodu na powierzchni 0,57 ha.
• Poprawa stanu 10 siedlisk Natura 2000 przez odciążenie od nadmiernego ruchu turystycznego w centralnej części parku, co stanowi szacunkowo powierzchnię ok. 500 ha.

GATUNKI CHRONIONE: kserotermiczne (14 gatunków): aster gawędka, brzoza ojcowska, wiśnia karłowata, dziewanna Chaixa austriacka, dziewięćsił bezłodygowy, goryczuszka orzęsiona, koniczyna długokłosowa, kostrzewa blada, macierzanka wczesna, oman szorstki, ostnica piórkowata, ostrożeń panoński, perłówka siedmiogrodzka, rojownik pospolity; łąkowe (5 gatunków): centuria pospolita, chaber miękkowłosy, pełnik europejski, pierwiosnek wyniosły, zerwa kulista; gatunki leśne (11 gatunków): czosnek niedźwiedzi, języcznik zwyczajny, lilia złotogłów, obrazki alpejskie, obuwik pospolity, pokrzyk wilcza jagoda, przewierceń długolistny, śnieżyczka przebiśnieg, tojad dzióbaty, ułudka leśna, wawrzynek wilczełyko

SIEDLISKA CHRONIONE: murawy kserotermiczne; niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie; górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk; wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis; kwaśne buczyny; żyzne buczyny; ciepłolubne buczyny storczykowe; grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny; jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach; łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe; olsy źródliskowe   

ZASIĘG: Ojcowski Park Narodowy – woj. małopolskie

WARTOŚĆ PROJEKTU: 1 076 584,12 zł, w tym: 915 096,50 zł dofinansowania z UE