Inicjatywa i realizacja: Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe”

Planowany okres realizacji projektu: 2022 – 2055 r.

Projekt „Lasy Węglowe” jest projektem wdrożeniowym w stosunku do swojego poprzednika – pilotażowego projektu „Leśne Gospodarstwa Węglowe” (LGW), realizowanego przez Lasy Państwowe od 2017 r. i bazuje na jego wynikach.

Cel projektu – wsparcie pochłaniania CO2

Projekt dotyczy realizacji działalności dodatkowej w gospodarce leśnej, wspomagającej pochłanianie i akumulację CO2 oraz udostępnienia do obrotu kredytów węglowych po uzyskaniu certyfikacji. Planowany zasięg projektu „Lasy Węglowe” to ponad 50 tys. ha, na których będą realizowane działania zwiększające absorpcję CO2, mające charakter dodatkowy w stosunku do zadań już wykonywanych w ramach gospodarki leśnej. W tym celu wyznaczone zostaną nowe obszary leśne, inne niż powierzchnie doświadczalne w projekcie LGW. Wytyczne co do wyboru powierzchni i doboru katalogu działań dodatkowych ma opracować odrębna jednostka naukowa.

Zwiększenie potencjału pochłaniania dwutlenku węgla przez lasy jest bardzo ważnym elementem łagodzenia zmian klimatu. Porozumienie paryskie zobowiązało wszystkie kraje do przedstawienia długoterminowych scenariuszy ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i tym samym do zastosowania odpowiednich środków w celu zwiększenia potencjału ich usuwania.

Działania zaproponowane w projekcie zostały zweryfikowane w ramach projektu LGW i mają na celu zwiększenie akumulacji węgla przez lasy poprzez:

• Zalesienia gruntów nieleśnych oraz leśnych,
• Wprowadzanie podszytów oraz podsadzeń (w drzewostanach o zadrzewieniu nie większym niż 0,8),
• Promowanie dobrych praktyk w procesie przygotowania gleby do podsadzeń lub odnowienia (ograniczenie emisji CO2),
• Urozmaicenie składu gatunkowego (wprowadzanie gatunków liściastych, daglezji, modrzewia, świerk),
• Promowanie odnowień naturalnych.          

Wybór powierzchni, inicjowanie i realizacja działań dodatkowych przez nadleśnictwa od 2027 do 2055 r. W ich rezultacie przewiduje się pochłonięcie 3 000 000 t CO2 ton CO2 przez ekosystemy leśne.

Oprogramowanie CBM-CFS3 – fundament naukowy projektu

Projekt będzie wykorzystywał wyniki prac badawczych wykonanych w projekcie LGW m.in. w zakresie kalkulowania wzrostu retencji węgla w poszczególnych komponentach ekosystemu leśnego z wykorzystaniem oprogramowania Carbon Budget Model of the Canadian Forest Sector (CBM-CFS3) dostosowanego do warunków panujących w Polsce. Zwiększone pochłanianie dwutlenku węgla będzie rezultatem prowadzenia rzeczywistych działań w wybranych nadleśnictwach.

Wypracowany model CBM-CFS3 jest też podstawowym oprogramowaniem do określania zmian zasobów węgla w lasach na potrzeby sprawozdawczości międzynarodowej oraz jest już wykorzystywany do obliczeń wartości jednostek dwutlenku węgla (JDW) pochłoniętych przez lasy – które wystawiane są na corocznych, dobrowolnych aukcjach sprzedaży organizowanych przez Lasy Państwowe. Nabywcy JDW, poprzez ich zakup, mogą realizować swoje cele wizerunkowe, finansując wybrane działania ochrony przyrody na terenach zarządzanych przez Lasy Państwowe.

W ramach projektu „Lasy Węglowe” planuje się uzyskanie międzynarodowego certyfikatu, który będzie potwierdzać wytworzenie kredytów węglowych (carbon credits) zgodnie z zatwierdzoną metodyką. Firmy, kupując kredyty węglowe będą mogły pokryć swój ślad węglowy i w ten sposób realizować działania z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR).

Ponadto w projekcie zakłada się dalsze pogłębianie wiedzy praktycznej nt. zdolności do akumulacji dwutlenku węgla w poszczególnych rezerwuarach ekosystemów leśnych, a także opracowanie wytycznych w zakresie doboru powierzchni i dodatkowych działań do projektu, który ma być rozszerzany o kolejne obszary i nadleśnictwa.

Ślad węglowy Lasów Państwowych – pierwszy raport

W 2024 r. Lasy Państwowe po raz pierwszy policzyły swój ślad węglowy dla całej organizacji, analizując emisje z 2023.

Inwentaryzacja dotyczyła tzw. zakresów 1. i 2. jego raportowania. Zakres 1. obejmuje emisje bezpośrednie, pochodzące m.in. z pojazdów lub budynków własnych. W zakres 2. wchodzą emisje pośrednie, powstające podczas produkcji energii elektrycznej i ciepła kupowanych przez Lasy Państwowe.

Zgodnie z przeprowadzonymi kalkulacjami ślad węglowy Lasów Państwowych w 2023 roku wyniósł 65 440,2 ton CO2e (ekwiwalentu CO2 w ujęciu market-based). Określenie market-based oznacza, że jest to ilość emisji obliczona na podstawie wskaźnika emisyjności publikowanego przez konkretnego sprzedawcę energii. W ujęciu location-based (czyli na podstawie średniego wskaźnika emisyjności dla Polski, który przedstawia faktyczną wielkość emisji powstałych na terenie kraju, publikowanego przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami) ślad węglowy Lasów Państwowych w 2023 r. wyniósł 60 615,7 ton CO2e.

Rozwój analiz śladu węglowego

W 2025 r. Lasy Państwowe będą kontynuować liczenie emisji GHG w zakresach 1. i 2. oraz dodatkowo rozszerzą analizę śladu węglowego produktów LP „od kołyski do bramy”.