Torfowiska przejściowe zasilane są przez wody podziemne lub przepływowe, a częściowo również przez wody pochodzące z opadów. Dobre uwilgocenie torfowiska jest jednym z parametrów, które mają wpływ na zachowanie różnorodności biologicznej tego siedliska i sprzyja rozwinięciu się warstwy mchów, w której dominują torfowce. Dla torfowisk ważne jest, by zachować warunki siedliskowe poprzez utrzymanie wilgotności w stanie możliwie niezmiennym, jednocześnie utrzymując określony skład gatunkowy. Pojawienie się gatunków inwazyjnych, dla których warunki są korzystne, to poważne zagrożenie dla stabilności ekosystemu torfowiska. W krótkim czasie może ono zostać pokryte zwartymi płatami roślinności, która wyprze gatunki właściwe dla tego typu siedliska.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu rozpoczęła prace ochronne polegające na usuwaniu tawuły kutnerowatej oraz regularnym koszeniu trzciny pospolitej w 2016 r. w rezerwacie przyrody Złote Bagna, który jest położony w obszarze Natura 2000 Bory Niemodlińskie. Już wtedy stwierdzono, że należy rozszerzyć powierzchnię poddaną zabiegom poza obszar rezerwatu ze względu na silną presję i świetne zdolności adaptacyjne gatunku inwazyjnego, jakim jest tawuła kutnerowata.

Od ubiegłego roku podobne zabiegi ochronne wykonywane są na tym terenie w ramach projektu „Ochrona in situ wybranych siedlisk i gatunków w opolskich obszarach Natura 2000”, dofinansowanego ze środków unijnych. Tylko w 2017 r. usunięto okazy tawuły z powierzchni 190 ha, uzyskując pozytywny efekt w postaci obniżenia pokrycia powierzchni przez ten gatunek z 20% do 15%. Kolejne prace prowadzone w tym roku, polegające na ręcznym usuwaniu kwitnących kęp tawuły oraz wykaszaniu trzciny, pozwoliły jeszcze bardziej ograniczyć powierzchnię występowania tych gatunków. Szacuje się, że kontynuacja zabiegów ochronnych związanych z usunięciem tawuły w kolejnych latach umożliwi obniżenie powierzchni pokrycia przez tę roślinę do prawie 1%, a w niedalekiej przyszłości zupełnie ograniczy jej występowanie na tych terenach.

Na stanowisku Złote Bagna gatunkiem dominującym w runie, pokrywającym do 70% całej powierzchni tego siedliska, jest torfowiec kończysty. Oprócz tego w składzie runa znajdują się typowe gatunki roślin z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae: turzyca dziubkowata, turzyca gwiazdkowata i turzyca siwa, jak również gatunki charakterystyczne dla tego typu siedliska: wełnianka wąskolistna, wełnianka pochwowata, przygiełka biała, żurawina błotna, mietlica psia oraz gatunek chroniony – rosiczka okrągłolistna. W trakcie monitoringu przeprowadzonym w tym roku stwierdzono także występowanie gatunków takich jak: słomiaczek złotawy oraz wełnianka wąskolistna, które spełniają cechy bioindykatorów wód oligotroficznych. Wody te charakteryzują się wysoką zawartością tlenu przy niskiej zawartości substancji mineralnych i odżywczych, wskazując jednoznacznie na dobry stan tego siedliska.

Ponadto w projekcie realizuje się również inne działania ochronne na opolskich obszarach Natura 2000 zgodnie z zatwierdzonymi dla nich planami zadań ochronnych, a w rezerwatach przyrody – zgodnie z planami ochrony. Do działań tych między innymi należą:

• ochrona muraw poprzez wprowadzenie wypasu owiec w Górze Św. Anny i w Ligocie Dolnej wraz z ręcznym usuwaniem gatunków zielnych (w Ligocie Dolnej),
• zabezpieczenie stanowisk lęgowych ptaków wraz z utrzymaniem powierzchni ich siedlisk na wyspach Zbiornika Nyskiego,
• przywrócenie ekstensywnego koszenia łąk w okolicach Karłowic i Kluczborka,
• zabezpieczenie kolonii rozrodczej podkowca małego dzięki remontowi dachu kotłowni w Sławniowicach.

Źródło: RDOŚ w Opolu

Nazwa projektu: „Ochrona in situ wybranych siedlisk i gatunków w opolskich obszarach Natura 2000”

Dofinansowanie: Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ)

Planowany okres realizacji: 2017-2021

Beneficjent: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu

Cel projektu: poprawa stanu zachowania siedlisk i gatunków w opolskich obszarach Natura 2000

Całkowity koszt realizacji projektu wynosi: 4 741 851,00 PLN

Maksymalna kwota dofinansowana z funduszy europejskich wynosi: 4 030 573,35 PLN

Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jest Instytucją Wdrażającą wyżej opisanego projektu.