W 2021 r. nadleśnictwo zmodernizowało 6 grobli z mnichami w ramach projektu małej retencji na nizinach. Celem tych działań było przywrócenie mokradłowego charakteru obszaru „Rynny Grodzisko” oraz zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego miasta Człopa.

Rynna Grodzisko to rynna polodowcowa, czyli „wąskie, długie obniżenie powstające w podłożu lodowca wskutek erozyjnego działania płynących pod nim wód roztopowych” (Encyklopedia PWN). Takie ukształtowanie terenu sprzyja gromadzeniu się wody. W Rynnie Grodzisko stagnują zarówno wody powierzchniowe, jak i źródliskowe, tworząc obszary cenne przyrodniczo.

Teren ten znajduje się w obrębie obszaru Natura 2000 Lasy Puszczy nad Drawą. Występują tam bardzo cenne zbiorowiska przyrodnicze, m.in. siedlisko Natura 2000: górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, z ciekawym, chronionym gatunkiem, jakim jest czermień błotna. Rynnę okalają drzewostany glebochronne – bór świeży i bór mieszany świeży. Znaczna mozaikowatość siedlisk wodno-błotnych w połączeniu z lasami iglastymi i zróżnicowanym terenem dają niesamowity efekt krajobrazowy.

Wcześniejsze zmeliorowanie tego obszaru doprowadziło do odpływu wody i spowodowało niekorzystne zmiany w środowisku przyrodniczym – stopniową degradację siedliska i utratę różnorodności gatunkowej. Dodatkowo zmniejszenie zasilania wodą (w wyniku zmian klimatycznych) było kolejną przyczyną wysychania mokradła.

Nadleśnictwo zainicjowało działania polegające na przywróceniu funkcjonowania mokradła poprzez odtworzenie części zalewu i próbę ustabilizowania zwierciadła wody. Zmodernizowano 6 obiektów piętrzących wodę (6 grobli z mnichami oraz przelewem kamiennym; na jednej z nich wykonano bród kamienno-drewniany). W wyniku tej inwestycji odtworzono płytkie rozlewiska na powierzchni ponad 30 ha (w ciągu istniejących dawniej stawów), co przyczyniło się m.in. do ochrony soligenicznych torfowisk niskich (tj. torfowisk niskich zasilanych wodami podziemnymi wypływającymi na powierzchnię) przed utratą wilgoci oraz do wzmocnienia procesów bagiennych.

Przed realizacją działań nadleśnictwo wykonało obszerną analizę przyrodniczą. W konsekwencji zdecydowano się na prowadzenie działań w obszarach zdegradowanych i niezbyt cennych przyrodniczo (np. utworzenie wysp i wywyższeń stanowiących ostoje dla ptactwa, wykonanie przegłębień celem zatrzymywania wody w okresach suchych, zwiększenie lub odtworzenie retencji), natomiast na obszarach cennych nie prowadzono żadnych prac i ingerencji oraz utrzymano dotychczasowe warunki wodne.

Nadleśnictwo wzięło również pod uwagę zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego miasta Człopa zlokalizowanego w „ujściu” doliny, projektując mnichy (urządzenia służące do piętrzenia i upuszczania wody) w połączeniu z umocnionymi przelewami awaryjnymi, które są w stanie znacząco opóźnić odpływ „wysokiej” wody.

fot. Nadleśnictwo Człopa