Na samym krańcu Półwyspu Helskiego znajduje się miejsce, w którym bałtyckie foki otrzymują wsparcie i pomoc. Tym miejscem jest Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. Pracują tu i pełnią wolontariat ludzie, którym los fok i innych morskich ssaków nie jest obojętny.

W latach 2020–2022 ośrodek przyjął na rehabilitację prawie 200 fok. Były to w większości szczenięta, które z niewiadomych przyczyn utraciły kontakt z matką i okazały się niezdolne do samodzielnego życia.

Foki trafiają do ośrodka po zgłoszeniu ich znalezienia na plaży przez turystów, mieszkańców, instytucje zarządzające strefą brzegową. Każdy przypadek jest weryfikowany przez zespół Stacji Morskiej, której pracownicy oceniają kondycję znalezionego osobnika.

Po podjęciu decyzji o zabraniu foki do ośrodka pracownicy udają się w teren samochodem przystosowanym do transportu żywych zwierząt i przewożą zwierzę do stacji. Niedożywione i odwodnione szczenięta wymagają całodobowej opieki i regularnego karmienia, czym zajmują się pracownicy zespołu opiekunów dzikich zwierząt. Niezbędna jest też konsultacja weterynaryjna, a często różnego rodzaju specjalistyczne zabiegi, badania i lekarstwa.

Po przebytym leczeniu i rehabilitacji foki przywracane są do środowiska naturalnego, a dzięki transmiterom satelitarnym, w które wyposaża się wybrane osobniki, możliwy jest monitoring ich migracji. Dodatkowo dane o trasach ich wędrówek pozwalają na ocenę, czy lokalne łowiska rybackie stanowią miejsca żerowania powracających do natury młodych fok.
Zwierzęta wypuszczane są w ujściu Wisły, gdzie przebywa regularnie stado fok szarych. W okresie 2020–2022 udało się uratować i wypuścić do środowiska naturalnego 163 foki. Zdecydowanej większości z nich udało się przeżyć.

Jak wygląda proces przywracania fok do środowiska naturalnego i monitoring ich migracji?

Wypuszczone po rehabilitacji zwierzęta są wyposażone w identyfikacyjne mikroczipy, które pozwalają na identyfikację każdego osobnika przy bezpośredniej obserwacji lub w przypadku odnalezienia martwego, a niektóre otrzymują nadajniki satelitarne do śledzenia on-line ich migracji. Dzięki sygnałom z satelity możemy obserwować, gdzie przebywają foki w pierwszych miesiącach życia na wolności oraz określić ich preferencje migracyjne. Dzięki nim wiemy także, że część osobników decyduje się pozostać w tym okresie w ujściu Wisły.

Analiza danych z nadajników pokazuje informacje na temat aktywności fok, ich migracji oraz preferowanych siedlisk i kolonii młodych fok w Bałtyku. W obecnym projekcie przewidziano użycie 16 nadajników dla rehabilitowanych fok. Na chwilę obecną w transmitery zostało wyposażonych 12 fok po rehabilitacji.

Projekt „Ochrona ssaków i ptaków morskich oraz ich siedlisk” prowadzony był w latach 2016–2020 przez Fundację WWF Polska we współpracy ze Stacją Morską im. Profesora Krzysztofa Skóry Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. Aktualnie trwa jego kolejna edycja. W ramach finansowana jest działalność Błękitnego Patrolu WWF obejmującego całe polskie wybrzeże. Na rzecz ochrony siedlisk morskich działa ok. 200 wolontariuszy, m.in. regularnie patrolując wybrzeże, doraźnie zabezpieczając foki odpoczywające na plażach i aktywnie chroniąc lęgi morskich ptaków przed antropopresją. Foki, wymagające pomocy weterynaryjnej, są przekazywane do Stacji Morskiej na rehabilitację.